Op 17 mei 2023 is de Handreiking Meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer gepubliceerd. Deze is opgesteld in samenwerking met experts en betrokkenen. Er wordt opgeroepen mee te helpen bij de doorontwikkeling. Dat juich ik van harte toe, en ik zie hierbij ook beslist een rol voor de mediators in strafzaken, verenigd in de @VMSZ. Wij zijn immers herstelmediators bij uitstek: in een gesprek tussen aangever en verdachte komen verschillende vormen van herstel tot hun recht, afhankelijk van de concrete situatie. Herstel kan zijn: goedmaken, herstel van betrekkingen, iets voor de ander doen dat tot diens herstel bijdraagt, excuses aanbieden, verantwoordelijkheid nemen, of ook gewoon herstel doordat men elkaar in een gecontroleerde omgeving kan spreken. Kortom: herstel heeft evenveel verschillende gezichten als er verschillende situaties zijn. Ook buiten het strafrecht is met herstelmediation nog een wereld te winnen: er hoeft niet per se sprake te zin van een procedure, of van een strafbaar feit, of zelfs maar van een daadwerkelijk conflict, om mediation in te kunnen zetten. Mediation kan ook in een vroegtijdig stadium juist verdere escalatie voorkomen. Hoe eerder men met elkaar in gesprek gaat, des te beter dat meestal is, als het maar op een zorgvuldige manier gebeurt. Vrijwilligheid en vertrouwelijkheid staan voorop. In de Handreiking Meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer wordt mediation dan ook terecht genoemd als instrument om (de gevolgen van) seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer aan te pakken. Citaat uit de Handreiking: “Mediation inzetten bij seksueel grensoverschrijdend gedrag kan veel opleveren. Mediation biedt een veilige omgeving om kwesties te bespreken die precair, subtiel en gevoelig liggen. Het kan tot wederzijds begrip leiden.” De handreiking ziet een verschil tussen bemiddeling, die informeel zou zijn, en mediation, die formeler zou zijn. Zelf zie ik dat minder zwart-wit. Ook mediation is een informeel proces, partijen staan aan het roer en bepalen de koers. Die koers is nergens voorgeschreven. Wel gelden voor de MfN-registermediators gedragsregels en er geldt het reglement waarin o.a. de vertrouwelijkheid en de vrijwilligheid worden geborgd. Dat geeft houvast en biedt garanties, die bij een volledig informele bemiddeling – zonder enige regeling – ontbreken. Ook is hierdoor de professionaliteit van de gespreksleider: de mediator, gewaarborgd, die onderworpen is aan onafhankelijk tuchtrecht (dit onafhankelijke tuchtrecht kennen alleen MfN registermediators).
Zoals de Handreiking zelf ook aangeeft, zullen financiële aspecten een rol kunnen spelen.
Hoewel het zo langzamerhand misschien ook tijd wordt om de waarde van allerlei zaken niet altijd meteen in geld uit te willen drukken, hoeft inzet van mediation bij seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer uit dat oogpunt geen problemen op te leveren. Een mediator hoeft niet per definitie van buiten te komen, al kan dat zeker in delicate kwesties wel aan te bevelen zijn.
Ook interne MfN registermediators hanteren de MfN-gedragsregels en het reglement.
In feite is het kwaliteitskader altijd doorslaggevend voor de uitvoering, en dat kader wordt door de @MfN geborgd en onderhouden.
